In deze ‘Maak kennis met’ rubriek stelt Paul Hekkert, hoogleraar Industrieel Ontwerpen TU Delft, vijf vragen aan Carolien Gehrels,  Europees Steden Directeur bij Arcadis. Paul is onder andere benieuwd naar het advies van Carolien aan stadsbestuurders in het kader van de leefbaarheid van een stad.

1. Wil je jezelf even voorstellen?

Ik ben Carolien Gehrels, voorheen wethouder geweest in Amsterdam. Nu ben ik werkzaam bij Arcadis als Europees Steden Directeur. Ons programma heeft als doel om de urbanisatie zo goed mogelijk in banen te leiden door steden van elkaar te laten leren. Van 2006 tot en met 2014 was ik wethouder in Amsterdam, van onder andere water, monumenten, bedrijven en deelnemingen en ook kunst en cultuur en economie.

2. Als het gaat om leefbaarheid van de stad, wat is dan je belangrijkste en moeilijkste advies (of adviezen) aan stadsbestuurders?

Het moeilijkste is om integraal naar de stad te kijken en de verbinding te zoeken tussen systemen, die samen zorgen dat een stad goed functioneert. Denk hierbij aan functionaliteiten als mobiliteit, watermanagement (rainproof, andere waterbestendige programma’s), huisvesting, grondstoffen-verwerking en energie. Onderliggende vraag is: hoe organiseer je alle circulaire aangelegenheden in de stad?

Een paar voorbeelden?  In Amsterdam hebben we in 2008 de parkeergelden verdubbeld, waardoor meer mensen met de fiets en openbaar vervoer reizen. Er zijn meer en meer toeristen, die allemaal dezelfde routes gaan, met een bepaalde tram naar bijvoorbeeld het Museumplein willen. Hoe ga je om met die toenemende druk op de stad. Zouden we de toeristenbelasting niet moeten verhogen en van de opbrengsten meer diensten kunnen verlenen via buurtconciërges of wijkteams? Er is nu een metro Noord/Zuidlijn in aanbouw, en zouden we ook niet een Oost/Westlijn moeten maken van Almere via IJburg naar het Leidseplein en onder de Overtoom door via Bashoevedorp naar Schiphol?

De systemen van stad werken op zichzelf goed, maar dat integraal afstemmen (“alignement” vind ik altijd een mooi Engels woord daarvoor) is een moeilijke opdracht.

Wat maakt een stad leefbaar? Onlangs heb ik een bezoek gebracht aan Beijing, daar was het code rood en de luchtkwaliteit gevaarlijk. Lucht en water zijn basale levensvoorwaarden, maar ook huisvesting en mobiliteit zijn uitermate belangrijke vraagstukken. En als laatste wil ik noemen dat leefbaarheid ook betekent dat je je wijk eigentijds moet houden. Sluit met de wijk aan bij de wensen en behoeften van de inwoners. De wensen van nu en van de toekomst. Dat creëert “sense of community”: een wijk waarin bewoners ook verantwoordelijkheden nemen voor elkaar en voor de openbare ruimte.

3. Welke rol kan digitalisering of digitale technologie spelen in het realiseren van die leefbaarheid?

Vanuit Arcadis werken we met traffic en crowd management. Dit wordt ingezet bij diverse evenementen: hoe organiseer je de start van Tour de France, hoe ga je om met het bezoek van president Obama tijdens de Nucleaire Security Summit in 2014. Dit moet veilig en gestructureerd gebeuren. Hiervoor gebruik je statische en dynamische verkeersdata, onder meer afkomstig van slimme bronnen van 43 verschillende wegbeheerders.

Hoe gebruik je digitale techniek bij bijvoorbeeld wegenonderhoud? Bijvoorbeeld voor de renovatie van de Zuid-as. Een op de drie weggebruikers is er straks vanwege de bouw. Kun je die op andere momenten laten rijden dan de medewerkers van de universiteit of de bank? Van 2017 tot 2027 gaat de Zuid-as op de schop en moet veel verkeer omgeleid worden. Welk verkeer en waarom is door digitale technologie beter te managen en door informatievoorziening beter te sturen. Andere vraag die bijdraagt aan een deel van de oplossing: hoe zorg je voor optimaal gebruik van de vrachtwagens, zodat ze niet half of driekwart leeg rondrijden?  Dit is niet alleen inefficiënt, slecht voor het milieu, maar op de langere termijn ook slecht voor de concurrentiepositie van Nederland en voor de belasting van het (drukke) wegennet.

4. Wat is wereldwijd je favoriete stad en waarom?

Amsterdam! Bij een vorige functie bij Berenschot ging ik vanwege mijn fascinatie voor city marketing naar Rome; tot 2006 was dat mijn antwoord. Rome was toen mijn favoriet: de reden om te gaan is vaak de oudheid, en vervolgens verraste de stad mij in vele opzichten: ik trof er ‘de city of senses’, een veelzijdige, heerlijke en eigentijdse stad aan met onvoorstelbaar arrogante en zeker humoristische mensen.

Toen werd ik in 2006 wethouder van Amsterdam: ik noem deze stad graag een wereldstad met menselijke maat. Een metropool waar kennis, innovatief vermogen en creativiteit gecombineerd wordt. Dit leidt tot een hoge kwaliteit van leven voor heel velen en tot een goed verdienmodel. Een goed voorbeeld waar al die dingen zijn terug te zien? De Amsterdam Arena: een mooi, prettig en rendabel stadion met de ambitie om in 2020 het meest innovatieve stadion van de wereld te zijn.

5. Wie wil jij vijf vragen stellen en waarom? En welke vragen zouden dat dan zijn?

Claudia Zuiderwijk voorzitter Raad van Bestuur Nederlandse Kamer van Koophandel, lid van de Raad van Commissarissen bij KPN en APG Groep, bestuurslid bij PubliQ en lid van het Forum Smart Industry. Zij heeft zeker een link met digitalisering en de vragen die aan mij gesteld zijn komen bij haar geheid goed tot hun recht.