De technologische veranderingen die ICT in gang zet, leiden tot efficiëntere productie en nieuwe diensten. Daarnaast leidt de opkomst van ICT tot nieuwe vragen over klassieke publieke belangen. Technologie ontwikkelt zich razendsnel, terwijl de gevolgen voor publieke belangen vaak nog niet zijn uitgekristalliseerd. Denk bijvoorbeeld aan UberPOP, Airbnb, (semi-)zelfrijdende auto’s of de opkomst van ‘fintech’-bedrijven. Hoe ga je hier als beleidsmaker zo goed mogelijk mee om? Het CPB publiceert een policy brief met handreikingen aan de beleidsmaker.

Onzekerheid vs. lock-in

Het CPB laat zien dat de optimale vorm en timing van overheidsbeleid afhangen van enerzijds de technologische onzekerheid die met de technologie gepaard gaat en anderzijds de aanpassingskosten die bedrijven moeten maken als de technologie verandert (lock-in). Hieruit ontstaan vier kwadranten, zie hieronder:

Opties voor beleid

Bij grote onzekerheid helpt het om beleid technologie-neutraal te ontwerpen (1 & 4). Technologieneutrale wet‐ en regelgeving formuleert doelen van het beleid en schrijft geen technologische standaarden voor. Deze vorm van beleid hoeft niet aangepast te worden bij nieuwe technologische ontwikkelingen. Naarmate de onzekerheid afneemt, wordt meer technologiespecifieke wetgeving aantrekkelijk (2 & 3).  Mengvormen zijn ‘modulaire wetgeving’ en het ‘right to challenge-model’.

Modulaire wetgeving bestaat uit een technologieneutrale hoofdwet, die in lagere onderdelen gebruik maakt van technologiespecifieke regelgeving. Voorwaarde daarbij is dat die lagere onderdelen gemakkelijk te wijzigen zijn.

Het right to challenge‐model schrijft een technologiespecifieke standaard voor en biedt de mogelijkheid om daarvan af te wijken.

Beleidsmakers gebruiken dit model om voor elke technologie het juiste beleid op te stellen. Het geeft houvast om in onzekere situaties, de juiste keuzes te maken. Een interessant artikel waar elke beleidsambtenaar kennis van zou moeten nemen!

Bekijk het volledige rapport.